Αφορμή το κείμενο που παραθέτω ολόκληρο παρακάτω με τίτλο “Η ΑΘΗΝΑ ΘΑ ΣΕ ΕΚΠΛΗΞΕΙ” στο οίκο της Καθημερινής. Το οποίο από την μια σε εμπνέει να επισκεφτείς όλα αυτά τα μέρη και σου δίνει ελπίδα αλλά ταυτόχρονα σε εκνευρίζει με τις ασαφείς οδηγίες του. Ο Διόνυσος βέβαια είχε δεκάδες πανέμορφα μέρη, καλύτερα και από αυτά που αναφέρονται εδώ. Ο καταρράκτης (αναφέρεται και στην αρχαιότητα) κάτω από τα λατομεία που είναι τώρα σκουπιδαριό. (Άλλοι λένε ότι τα λατομεία πήραν όλο το νερό του, άλλοι ότι μυστηριωδώς ξεράθηκε μετά από τόσες χιλιετίες.) Το σημείο κάτω από το νεκροταφείο που κάποτε ήταν συνάντηση δυο ρεμάτων και αρχαίο μονοπάτι προς τον Μαραθώνα που τώρα έγινε…τσιμεντούπολη. Μερικά σημεία ομορφιάς όμως παραμένουν στον Διόνυσο. Να τα αναδείξουμε ή να τα κρατήσουμε μυστικά;
Σίγουρα είναι καλύτερα να τα αναδείξουμε! Είναι ο μόνος τρόπος να προστατευτούνε. Use it or lose it λένε οι Αμερικανοί και έχουν απόλυτο δίκιο. Στείλ’τε φωτογραφίες και λεπτομέρειες (σκαρίφημα, οδηγίες ή GPS δεδομένα) για να τα σώσουμε μέσα από την προβολή τους.
Γέφυρα Δουκίσσης Πλακεντίας
Είναι η γέφυρα που χτίστηκε στα μέσα του 19ου αιώνα για να μπορεί η Δούκισσα της Πλακεντίας, Σοφία Λεμπρέν, να μεταβαίνει στην Πεντέλη και να επιβλέπει την ανέγερση του Μεγάρου της από τον Σταμάτιο Κλεάνθη. Είναι πέτρινη, ψηλή και τοξωτή και κάτω από αυτήν περνάει το ρέμα Χαλανδρίου. Eνα μακρύ ρέμα, που πηγάζει από την Πεντέλη, διασχίζει τα Βριλήσια και διαρρέει όλο το Χαλάνδρι.
Ορισμένα σημεία του έχουν διαμορφωθεί κατάλληλα ώστε οι περίοικοι και οι επισκέπτες να απολαμβάνουν τον παραποτάμιο περίπατό τους, αν και σε όλο το μήκος του το ρέμα είναι ανοιχτό και η πρόσβασή του εύκολη. Με την πυκνή βλάστηση, τα πεύκα, τους ευκάλυπτους, τις λεύκες και τα πτηνά που το κατοικούν αποτελεί ένα σπουδαίο ζωντανό μνημείο του αττικού τοπίου, αλλά και ένα ζωτικό διάδρομο πρασίνου και αέρα μέσα στην πόλη. Για να δείτε το όμορφο γεφύρι και την περιοχή, ανηφορίστε τη Λεωφόρο Πεντέλης για περίπου τέσσερα χιλιόμετρα ώς τα Βριλήσια, και στρίψτε αριστερά στην οδό Δουκίσσης Πλακεντίας λίγο πριν από τα φανάρια της Πεντέλης. Σε λίγα μόλις μέτρα θα φανεί μπροστά σας.
Αγία Μαρίνα, Πάρνηθα
η ελπίς επί σχεδίας (κεφ. 14 στ. 6 Σοφίας Σολομώντος)
Η ελπίδα να σωθούν τα βουνά της Αττικής είναι μεν επί σχεδίας, που πλέει στον ωκεανό της αδιαφορίας και των κακών συμφερόντων αλλά αν αυτή η σχεδία αποκτήσει επιτέλους κυβερνήτη τη φρόνηση, το σεβασμό στο περιβάλλον, το αίσθημα της κοινότητας και της αλληλεγγύης, η ελπίδα θα παραμείνει ζωντανή και η περιπέτεια θα μας φέρει σε καλό τόπο, όπως ακριβώς στη φωτογραφία παραπάνω. Οσο για τις αρετές που προαναφέρθηκαν είναι όντως σπάνιες αλλά πάντα σπάνιες ήταν.
Η Αγία Μαρίνα βρίσκεται στη βόρεια Πάρνηθα πίσω από το χωριό της Αυλώνας. Μέχρι την Αγία Τριάδα πηγαίνει αυτοκίνητο σε άσφαλτο, μέχρι τον προφήτη Ηλία αγροτικό σε χωματόδρομο κι ώς την Αγία Μαρίνα μόνο άνθρωπος. Όλα αυτά αφού θα έχετε διασχίσει μια «μικρή Ιρλανδία», ένα πανέμορφο οροπέδιο στην αυλή της πόλης.
Υμηττός, ο νέος Λυκαβηττός
Ένα είναι βέβαιο. μετά τους Oλυμπιακούς Aγώνες, η Αθήνα «διαχύθηκε», μετατοπίστηκε, μεγαλώνει και κοντεύει να καλύψει πλέον το σύνολο της αττικής χερσονήσου. Ηδη επαληθεύεται για μία ακόμη φορά ο Κωνσταντίνος Δοξιάδης, που έβλεπε τους Αθηναίους μέχρι τη Χαλκίδα. Το Mετρό συμπαρέσυρε ανθρώπους και δραστηριότητες στα προάστια, δημιουργώντας νέα κέντρα γύρω από τους σταθμούς του, όπως εύχονταν αρκετοί πολεοδόμοι στο παρελθόν, ενώ η Αττική Οδός άνοιξε νέους διαδρόμους. Αυτό δεν σημαίνει ότι όλα βαίνουν καλώς όσον αφορά το σχεδιασμό και την ανάπτυξη της πόλης, πολύ περισσότερο δε όσον αφορά την αστική συνείδηση και την αρχιτεκτονική αγωγή του πολίτη. Είναι όμως μια δεύτερη ευκαιρία για τη δική μας γενιά που «δεν μεγάλωσε σε χωριά» να κάνουμε καλύτερα τα πράγματα και να αποδειχθούμε καλύτεροι πολίτες από τους προηγούμενους. Μέσα στο νέο αυτό σκηνικό της πόλης της Αθήνας, ο Υμηττός είναι πλέον ο νέος Λυκαβηττός. Ενας νέος Λυκαβηττός, που είναι και μπορεί ακόμη περισσότερο να αποτελέσει επιτέλους το «αερικόν θεραπευτήριον» όπως ο Τσίλλερ ονειρευόταν για τον Λυκαβηττό, αλλά και ό,τι άλλο εμείς φανταστούμε και να συμφωνήσουμε για τον Υμηττό.
Λίμνη Μπελέτσι, Ιπποκράτειος Πολιτεία
Είναι μια μικρή λίμνη στην άκρη της πόλης. Δεν είναι ιδιαίτερα γνωστή, αλλά προσφέρει ταπεινά όσα και οι άλλες λίμνες. Σε μια εποχή που φύση στην πόλη συνιστά περισσότερο ένας δρόμος ήπιας κυκλοφορίας με ακακίες ή νεραντζιές και χαμηλό φωτισμό, όπως η οδός Χέυδεν, η παραπάνω λίμνη θυμίζει ότι υπάρχουν ακόμα στοιχεία πραγματικής φύσης στην Αττική. Aν η Αθήνα, άλλωστε, υμνήθηκε τόσο, το οφείλει στο αττικό τοπίο που την περιβάλλει και εξακολουθεί να επιδρά πάνω της.
Δεν έχει νόημα, ωστόσο ούτε αποτελεσματικό είναι οι νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις Αττικής να μας προσκαλούν κάθε τόσο με διαφημίσεις στην τηλεόραση να ανακαλύψουμε την Αττική. Το ζητούμενο είναι οι υπεύθυνοι να καταγράψουν τα σημεία αισθητικού και φυσικού κάλλους της Αττικής, να ενημερώσουν γι’ αυτά με σαφείς οδηγίες ώστε να μην προσλαμβάνουν όλοι αυτοί οι προορισμοί χαρακτήρα εξερεύνησης, αλλά να είναι κάτι εύκολο και σύντομο για όλους.
Για τη λίμνη Μπελέτσι περνάτε τη Βαρυμπόμπη, φτάνετε στο Κατσιμίδι, δεν κάθεστε για φαγητό, κινείστε προς την Ιπποκράτειο Πολιτεία. Ανηφορίζετε την οδό Κίρκης και η μικρή αυτή λίμνη θα απλωθεί μπροστά σας και θα σας αιφνιδιάσει.
Άνοιξη στη Δυτική Αττική
Αν κάτι έχει μείνει ακόμη να θαυμάζουν οι απαιτητικοί ξένοι ή να νοσταλγούν οι αποδημούντες στη Δύση Αθηναίοι, είναι η τοπογραφία της Αθήνας. Οι (ορεινοί) όγκοι που την περιβάλλουν, οι (κορυφο)γραμμές, τα χρώματα, οι ώρες που δίδαξαν ζωγραφική σε όσους θέλησαν.
Σήμερα είναι η σειρά του Ορους Πατέρα, λίγο μακρύτερα από τη θέα των ρετιρέ, επιβλητικό όσο και το όνομά του, που προσεγγίζεται ευκολότερα από τα Βίλλια (ή Ειδύλλια κατά τον Θεόκριτο).
Σήμερα όμως είναι και άνοιξη, πέρυσι η Δυτική Αττική δοκιμάστηκε από καταστροφές, γι’ αυτό αφήνουμε τον επίλογο στον ποιητή, υποχρεωτικά αισιόδοξο ον, για το καλό των άλλων.
«Κάθε κλώνος θα ξανακερδίσει ό,τι έχασε τον προηγούμενο χρόνο». (Εζρα Πάουντ).
Βοτανικός Kήπος Αλέξανδρου και Ιουλίας Διομήδους, Ιερά Οδός αρ. 401, Χαϊδάρι.
Κάποτε, τον προηγούμενο αιώνα συγκεκριμένα, στην Αθήνα, υπήρχε ένας πολιτικός που διετέλεσε για ένα φεγγάρι και πρωθυπουργός. Ο Αλέξανδρος Διομήδους. Δεν άφησε πίσω του χρέη, δεν άφησε καν παιδιά για να γίνουν και αυτοί πολιτικοί. Μας κληροδότησε, όμως, τον περίφημο Βοτανικό Κήπο Αλέξανδρου και Ιουλίας Διομήδους. Με το πέρασμα των χρόνων και με τη συνδρομή του Πανεπιστημίου Αθηνών, που μετέχει στη διοίκηση του σχετικού ιδρύματος, μετεξελίχθηκε σε έναν από τους πιο οργανωμένους βοτανικούς κήπους στην Ευρώπη και στον μεγαλύτερο της Ανατολικής Μεσογείου, με την ιδιαιτερότητα μάλιστα να έχει αναπτυχθεί μέσα σε φυσικό τοπίο. 1.860 στρέμματα, 2.500 είδη φυτών απ’ όλο τον κόσμο, δενδρώνας, ανθώνας, ροδώνας, τμήμα φαρμακευτικών φυτών, τμήμα ιστορικών φυτών. 25 λίμνες με συνεχόμενη ροή, νούφαρα, νερόκρινοι, πέργκολες, παρτέρια, μονοπάτια, ψάρια, μέλισσες και παιδιά. Μια χώρα οπτικής τέρψης και πνευματικής ηρεμίας μέσα στην πόλη.
Πύργος Βασιλίσσης (Αμαλίας), Ίλιον
Αρχικά ήταν το τσιφλίκι του Μεμίσαγα. Περί το 1848 κτήτωρ και κοσμήτωρ ολόκληρου του κτήματος, 2.500 στρεμμάτων περίπου, έγινε η Αμαλία. Με προσωπική επιστασία και περισσό ζήλο, το μετέτρεψε σε πρότυπο αγρόκτημα. Φυτεύτηκαν εκατοντάδες οπωροφόρα δέντρα, χιλιάδες καλλωπιστικά φυτά, την καλλιέργεια των αμπέλων την ανέθεσε σε Μεγαρείς αμπελουργούς, ενώ κατασκεύασε γεωργικές εγκαταστάσεις και συστηματοποιήθηκε η ύδρευσή του. Συγκέντρωσε τις εργαζόμενες γεωργικές οικογένειες πλησίον του κτήματος και συνέστησε τον οικισμό Νέα Λιόσια, όπου ίδρυσε σχολείο. Η πυργοειδής έπαυλη της φωτογραφίας χτίστηκε αργότερα. Πιθανός αρχιτέκτονάς της, ο Florimond Boulanger.
Το κτήμα σήμερα ονομάζεται «Οικολογικό Πάρκο Αντώνη Τρίτση» και δεν είναι στην καλύτερη δυνατή κατάσταση. Το τμήμα με τον πύργο, τα άλογα, έναν μικρό κήπο αγγλικού ρυθμού καθώς και τα εναπομείναντα οπωροφόρα δέντρα και αμπέλια ανήκουν στη Γεωργική Κτηνοτροφική Εταιρεία Ιλίου. Συντηρείται υποτυπωδώς, ενώ γίνονται επισκευές και στον εικονιζόμενο πύργο. Ο συγκεκριμένος χώρος είναι κλειστός για το κοινό. Ωστόσο, οι χώροι του υπηρετικού προσωπικού παραπλεύρως του πύργου έχουν μεταμορφωθεί σε αγορά βιολογικών προϊόντων και σ’ ένα συμπαθητικό ταβερνείο.
Χάος, Καμάριζα
Υπάρχει και επισήμως στην Αθήνα! Ενα σπάνιο μνημείο της Φύσης, η δολίνη Χάος. Πρόκειται για ένα τεράστιο βύθισμα από κατάπτωση οροφής μεγάλου σπηλαίου, που βρίσκεται στον Αγιο Κωνσταντίνο ή αλλιώς Καμάριζα, εντός του Εθνικού Δρυμού Σουνίου. Η διάμετρός της υπολογίζεται στα 120 μέτρα. Χρησιμοποιείται για σεμινάρια από τους σπηλαιολόγους, καθώς το κάθετο κατέβασμα των 70 μέτρων παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν τα αρχαία μεταλλεία του Λαυρίου, καθώς και τεράστιο δίκτυο γαλαριών για την εξόρυξη και μεταφορά των μεταλλευμάτων.
Καταρράκτης Πεντέλης
Εδώ τα λόγια είναι περιττά. Θα σας πούμε μόνο πώς από το Χαλάνδρι επιβιβάζεστε στο αστικό λεωφορείο Νο 451 προς Παλαιά Πεντέλη (μέσω Καλλιθέας) και είτε κατεβαίνετε στην 1η είτε στη 2η στάση επί της οδού Αχαιών όπου θα συναντήσετε ένα μικρό άνοιγμα εν είδει χωματόδρομου. Στρίψτε και θα δείτε τον καταρράκτη από ψηλά. Από ‘κει ξεκινά το μικρό μονοπάτι, που θα σας πάει κοντά του σε τρία μόνο λεπτά. Τόσο απλά.
Βουρκάρι – Αγ. Τριάδα Μεγάρων
O υγροβιότοπος που βλέπετε βρίσκεται στη Δυτική Αττική, μετά την Ελευσίνα και πριν από τα Μέγαρα. Αν έχετε υπομονή ή τύχη, θα συναντήσετε δεκάδες είδη πτηνών. Η επίσημη καταγραφή, σύμφωνα με τη μελέτη του Πανεπιστημίου Αιγαίου (Ιούνιος 2004), αριθμεί 104 είδη πτηνών, 61 είδη χλωρίδας, 17 είδη ψαριών, 10 είδη θηλαστικών, καθώς και 11 είδη αμφίβιων και ερπετών. Πολλά από αυτά είναι σπάνια, ενώ η περιοχή αποτελεί σημαντικό μεταναστευτικό σταθμό. Αξιοθαύμαστο είναι επίσης το εντυπωσιακό τείχος που χτίστηκε το 1818 για την προστασία του παρακείμενου οικισμού της Αγίας Τριάδας από βαρβαρικές επιδρομές.
Δυστυχώς η περιοχή δεν έχει ενταχθεί σε κανένα πρόγραμμα περιβαλλοντικής προστασίας και η διατήρηση του χαρακτηρισμού της ως περιοχής χαμηλής βιομηχανικής όχλησης απειλεί άμεσα με αλλοίωση τη φυσιογνωμία της και κατ’ επέκταση τη διάλυση του οικοσυστήματός της.
Ενα σχόλιο μόνο. Την επόμενη ημέρα από την επίσκεψή μας, ήταν προγραμματισμένη διαμαρτυρία των κατοίκων της Δυτ. Αττικής για την υποβάθμιση της περιοχής τους (κατά της απόφασης για κατασκευή εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στον υγροβιότοπο). Καλή πρωτοβουλία. Από την άλλη, όμως, τα απορρίμματα που είδαμε να μολύνουν τις όχθες του υγροβιότοπου δεν ήταν βιομηχανικά αλλά αστικά. Το περιβάλλον είμαστε εμείς, σημαίνει και ότι εμείς είμαστε οι πρώτοι υπεύθυνοι.
Comments are closed.