Υπάρχει ένας κοινός παρανομαστής – όχι στον έρωτα – αλλά στην επιλογή του συντρόφου. Ένα κριτήριο τόσο δυνατό που δαμάζει τον εαυτό μας και τον οδηγεί στο να επιλέγει εκείνον στον οποίο θα επενδύσουμε αυτό που μας έχει λείψει. Ακούγεται παράδοξο, σίγουρα… Πώς επενδύεις κάτι το οποίο δεν έχεις; Ο μόνος τρόπος είναι να το επενδύσεις σε κάποιον που δεν υπάρχει.
Πριν εξηγήσουμε την τελευταία πρόταση ας απαντήσουμε πρώτα στο ποιο είναι αυτό το κριτήριο βάσει του οποίου επιλέγουμε τον σύντροφό μας… Ποιος είναι ο κοινότερος παράγοντας επιλογής σε όλους τους ανθρώπους· o παρανομαστής πάνω στον οποίο διαιρείται ο εαυτός μας και περιελίσσει την ανάγκη του γύρω από την επιλογή μας; Δεν είναι άλλος από το χρόνο. Επιλεγούμε σύντροφο, λοιπόν, ανάλογα με την ηλικία που τραυματιστήκαμε συναισθηματικά και ο σύντροφος, αυτός, αξιώνεται ως ο μόνος που μπορεί να γιάνει την πληγή αλλά καταλήγει να επιβεβαιώσει το τραύμα μας. Τι εννοούμε, όμως, με τον όρο πληγή και πώς δημιουργήθηκε το τραύμα, αυτό, αρχικά;
Ο όρος πληγή, εδώ, χρησιμοποιείται αναχρονιστικά. Ο λόγος για αυτό είναι ότι η πράξη που υπέστη κάποιος δεν τον πλήγωσε, ακριβώς, αλλά είχε αντίκτυπο στον “εσωτερικό του κήπο”. Συγκεκριμένα, ο τρόπος με τον οποίο σχετίζονταν οι γονείς μας, και ο ρόλος που είχαμε εμείς στη σχέση τους, αφορούν τα βιώματα της πρώιμης, παιδικής, ηλικίας πάνω στα οποία δομείται ο κήπος, αυτός. Η σχέση των γονέων, αναλαμβάνει τον ρόλο του φροντιστή του κήπου και – ανάλογα την ποιότητά της – διαμορφώνει και η ερωτική μας συμπεριφορά. Για να γίνει περισσότερο σαφές ας εξηγήσουμε τι είναι τα ερωτικά συναισθήματα. Τα ερωτικά συναισθήματα – όπως και όλα τα συναισθήματα εξάλλου – προϋπάρχουν, αυθύπαρκτα, στον άνθρωπο προτού αυτός διδαχθεί να τα επικοινωνεί. Το μεγάλωμά μας, στην ουσία, αφορά την εκπαίδευση στην επικοινωνία τους και την εντρύφηση στον τρόπο έκφρασής τους.
Για να συνδεθούμε και με την προηγούμενη αναλογία μας, ο εσωτερικός κήπος στον οποίο αναφερθήκαμε είναι το μέρος, μέσα μας, που ανθίζουν όλα, αυτά, τα συναισθήματα. Όσο περισσότερη περιποίηση δεχθεί ο κήπος, αυτός, τόσο θα μεγαλώσει και η ομορφιά του θα τον καθιστά ένα μέρος άξιο να το επισκεφτεί κανείς. Αντιθέτως, αν η φροντίδα είναι ελλιπής τότε οι καρποί του δεν θα ευοδωθούν και αργότερα θα χρειαστεί να αντιμετωπίσουμε αρκετά από το ακανθώδη σημεία του. Ο λόγος στον οποίο αναφερόμαστε σε όλα τα συναισθήματα, ενώ μιλάμε για τις σχέσεις, είναι γιατί η ερωτική αγάπη είναι ένας όρος “ομπρέλα” που περιλαμβάνει τον τρόπο έκφρασης όλων των συναισθημάτων κάποιου- τόσο των θετικών όσο και των αρνητικών. Η αγάπη, λοιπόν, δεν είναι παρά μία συμπεριφορά.
Επιστρέφοντας στην αρχή – και εντάσσοντας τον χρόνο στο θέμα – εκείνος ο οποίος δεν είχε ως εσωτερικευμένες φιγούρες τους κατάλληλους φροντιστές μέλλει να τους αναζητά. Να αναζητά την φροντίδα που του έλειψε και να αξιώνει κάθε πρόσωπο που συναντά σε πιθανό φροντιστή με την ανάγκη του, εθελοτυφλώντας για την καταλληλότητά του. Να επενδύει, λοιπόν όπως είπαμε, την έλλειψή του σε κάποιον ο οποίος στην ουσία δεν υπάρχει. Γιατί, όμως, κάποιος να συνεχίζει να το κάνει επανειλημμένα καταλήγοντας να πληγώνεται; Πολύ απλά – γιατί όπως είπαμε – η αγάπη είναι συμπεριφορά. Και η συμπεριφορά που έχει κάποιος, το μοτίβο φροντιστών στον κήπο του, που έχει εσωτερικεύσει, μέλλει να επιβεβαιώνεται από τις επιλογές του και όχι οι επιλογές του να προκαλούν εκείνο. Όμως αν κάποιος καταλάβει και αλλάξει τα εσωτερικά του μοτίβα, τότε παύει να νιώθει την έλλειψη στην οποία αναφερόμαστε από την αρχή;
Η απάντηση είναι όχι. Καταφέρνει, όμως, να βαφτίσει τα συναισθήματά του στον ποταμό της ειλικρίνειας ξεπλένοντας όλες τις αξιώσεις από επάνω τους. Διατηρεί, λοιπόν, την προδιάθεσή του για βαθιά επαφή αφαιρώντας την ανάγκη του να την εγκολπώσει στον άλλο. Επιτρέπει στον άλλον να τον γνωρίσει και ο ίδιος του συστήνει την ψυχή του, υγιή.
Η πραγματική σχέση, λοιπόν, προκύπτει μέσα από τον πραγματικό έρωτα και πραγματικός έρωτας είναι μόνον ο αμοιβαίος. Εκείνος που προκύπτει, δηλαδή, από αυτό που σου έχει δείξει ο άλλος· εκείνος που προκύπτει μέσα από τον σύντροφο. Όχι μέσα από αυτό που αξιώνει κάποιος άλλος για εκείνον. Εκείνος που συμβαίνει από δύο μέρη τα οποία δεν ανήκουν στον ίδιο άνθρωπο αφού το “δέντρο των συντρόφων” που ονομάζει ο τίτλος είναι το μόνο δέντρο που δεν ευδοκιμεί στον εσωτερικό μας κήπο καθώς απαιτεί και το οξυγόνο του άλλου…
Για να ξανασυνδεθούμε, όμως, με την αρχή – και να δώσουμε νόημα στο προηγούμενο – η καθήλωση στην εποχή της τραυματικής εμπειρίας είναι καταδικαστική στο να κάνει τον έρωτα κάποιου να έχει αποδέκτη τον εαυτό του. Όταν, λοιπόν, αναζητούμε εκείνον που θα γιατρέψει τις πληγές μας, εκείνον τον υποδειγματικό, που έχει όλα τα κριτήρια να λειτουργήσει ιαματικά για την ψυχή μας, τότε ο έρωτας φεύγει από τους ψυχικούς μας κάλυκες και κατευθύνεται στον ιδανικό άλλο. Το δυστυχές είναι ότι ο ιδανικός άλλος υπάρχει, μόνο, στο μυαλό μας και έτσι, μοιραία, ο έρωτας καταλήγει πάλι σε εμάς. Είναι, λοιπόν, ένα συναίσθημα το οποίο δεν έχει κοινωνηθεί· ένα συναίσθημα ματαιωμένο.
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, στην επιλογή του συντρόφου σημαντικό είναι να επιτρέψουμε στον χρόνο να δείξει την πορεία του αντί να προσπαθήσουμε να την ελέγξουμε απ’ την αρχή. Εκεί θα γεννηθεί το πραγματικό συναίσθημα. Εκεί θα ανθίσει επειδή ο ερωτευόμενος έχει φανερώσει στον ερωτευμένο εκείνο το οποίο είναι άξιο έρωτος. Με λίγα λόγια, θα έχει αποκαλύψει τον πραγματικό του εαυτό και ο άλλος θα τον ερωτευτεί για αυτόν. Σε άλλες περιπτώσεις, όταν κάποιος είναι ερωτευμένος μονομερώς δεν είναι πραγματικά ερωτευμένος με τον άλλο αλλά με την ιδέα του. Πώς θα μπορούσε να είναι εξάλλου αν δεν τον έχει γνωρίσει σε ένα βαθύ συναισθηματικό επίπεδο;
Κλείνοντας, ας κρατήσουμε στο νου το εξής… Η συντροφικότητα απαιτεί συναισθηματική ευγένεια και η ευγένεια προκύπτει μέσα από έναν βαθύ διάλογο εμάς. Αυτός είναι, εξάλλου, και ο λόγος που για να γνωρίσει κάποιος τον συνοδοιπόρο του στη ζωή χρειάζεται, πρώτα, να γνωρίσει τον εαυτό του…
Γράφει ο Ιάκωβος Σιανούδης
Bsc, ψυχοθεραπευτής
Πηγή: psychorropia.gr
