Η στέβια είναι πολύ της μόδας τελευταία. Παλιότερα είχαμε την ασπαρτάμη, (εδώ αναλυτικά αυτό το πολύ ενδιαφέρον θέμα) ένα εντελώς άκακο υλικό το οποίο κατηγορήθηκε για τόσα πολλά ώστε στο τέλος να της κολλήσει τελείως άδικα η ρετσινιά. Η λογική φαίνεται απλή: αν χρησιμοποιούμε κάτι με λιγότερες θερμίδες, θα χάσουμε βάρος. Σωστά;
Ε, όχι ακριβώς. Γιατί έχει αποδειχθεί ότι:
Όταν γευόμαστε κάτι γλυκό μας ανοίγει η όρεξη. Οπότε μπορεί ότι γλιτώνουμε σε θερμίδες από ζάχαρη να το παίρνουμε από άλλες τροφές μετά. Οι σχετικοί υποδοχείς έχει αποδειχθεί ότι λειτουργούν έτσι.- Όταν νομίζουμε ότι έχουμε κάνει το “σωστό” χρησιμοποιώντας κάτι που δεν είναι ζάχαρη, θεωρούμε ότι δικαιούμαστε να φάμε κάτι παραπάνω σε άλλες τροφές. Το φαινόμενο λέγεται στην επιστημονική ορολογία “compensation”.
Το πρόβλημα με πολλά τέτοια θέματα είναι κυρίως επικοινωνιακό. Όπως στο γυμναστήριο ανακαλύπτουν διάφορα “νέα” είδη γυμναστικής για να μη βαριόσαστε, έτσι και με τις δίαιτες. Κάποιος βρίσκει “το μυστικό για το αδυνάτισμα”. Πλασάρει κάποιον υπαρκτό μηχανισμό αλλά τον προμοτάρει πέρα από κάθε λογικό ή επιστημονικό όριο ως τη λύση για όλα. Βγάζει το βιβλίο, το βίντεο και κάνει σειρά διαλέξεων. Στην καλύτερη αποκτά και δίκτυο συνεργατών του Χ συστήματος αδυνατίσματος. Μια είναι ο ανανάς, μια το λάχανο, μια η ομάδα αίματος κοκ.
Πως θα ξέρουμε αν χάνουμε ή όχι βάρος επιλέγοντας τεχνητά γλυκαντικά λοιπόν επιστημονικά και στα σοβαρά; Υπάρχουν δυο είδη μελετών. Σε ζώα και σε ανθρώπους. Στους ανθρώπους είναι πολύπλοκο και δύσκολο, οπότε ας αρχίσουμε από τους αρουραίους. Τους προτιμάμε γιατί είναι θηλαστικό, αρκετά πολύπλοκο και μπορούμε να ελέγχουμε πλήρως το περιβάλλον τους. Όχι σαν τους ανθρώπους που άλλα λένε κι άλλα κάνουν! Βάζουμε λοιπόν εκατό αρουραίους να πίνουν νερό με στέβια και μετά να τρώνε όσο θέλουν. Άλλους εκατό να πίνουν νερό χωρίς στέβια ή ασπαρτάμη και μετά να τρώνε όσο θέλουν. Τι βρήκαμε; Ότι όσοι έπιναν με το τεχνητό γλυκαντικό πάχαιναν περισσότερο.
Περίπου. Οι περισσότεροι αρουραίοι έμειναν στα ίδια. Κυρίως σε όσες μελέτες έβαλαν πολύ γλυκαντικό φάνηκε διαφορά. Βασικά δεν ξέρουμε γιατί όλες οι μελέτες με αρουραίους βγάζουν διαφορετικά αποτελέσματα. Προφανώς υπάρχει και κάτι άλλο που δεν πιάνουμε, ακόμα και σε εργαστηριακό περιβάλλον όπου μετράνε τα πάντα στην ζωή τους. (Θερμοκρασία, άσκηση, φωτισμό κλπ)
Στους ανθρώπους οι περισσότερες μελέτες είναι βέβαια με ομάδες που προσπαθούν να χάσουν βάρος. Πας σε διαιτολόγο και σου λέει “επειδή είμαι και στο πανεπιστήμιο, αν δεν σε πειράζει, θες να 
πάρεις μέρος σε μια μελέτη;” Οπότε απέχει πολύ από ουδέτερη μελέτη. Έτσι κι αλλιώς προσπαθούσες με διάφορους τρόπους να χάσεις βάρος. Η στέβια ήταν ένα μικρό μέρος του άθλου.
Οπότε δυστυχώς δεν έχουμε πλήρη εικόνα. Αν κάνετε δίαιτα, μαζί με την προσεγμένη διατροφή και την άθληση, σχεδόν σίγουρα δεν κάνει κακό να αποφύγετε την ζάχαρη. Αν αξίζει τον μπελά, την καταπίεση και το έξοδο είναι δικιά σας απόφαση. Πάντως μην πρήζετε τους γύρω σας σαν να είστε σταυροφόροι με αυτό το θέμα, δεν σας παίρνει.
Μια καλή πρόσφατη περιήγηση στην διαθέσιμη βιβλιογραφία με περιληπτική ανάλυση που προτείνω είναι αυτή εδώ http://www.nature.com/ijo/journal/v40/n3/full/ijo2015177a.html
