Τα τελευταία χρόνια ένας ολοένα αυξανόμενος αριθμός ατόμων έχει υιοθετήσει ένα «υγιεινό» τρόπο ζωής ως μέσον πρόληψης ασθενειών. Στα πλαίσια της τάσης αυτής, έχει αυξηθεί η ζήτηση διατροφικών προϊόντων που εκτός των θρεπτικών ιδιοτήτων τους έχουν και ευεργετική επίδραση στην υγεία. Οι αγγλικοί όροι “functionalfoods” και “medical & nutritionalfoods” αναφέρονται σε προϊόντα που συνδυάζουν την θρεπτική αξία με την πρόληψη ασθενειών. Ενδιαφέρουσα επίσης είναι η ετυμολογία του όρου “nutraceuticals” που είναι συνδυασμός των λέξεων nutritionalκαι pharmaceuticals.
Τα nutraceuticals, βιολειτουργικά τρόφιμα ή φαρμακευτικά τρόφιμα είναι όροι που συχνά χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν τρόφιμα ή προϊόντα που βοηθούν τη φυσιολογική λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού και/ή μειώνουν την πιθανότητα χρόνιων παθήσεων. Παρόλο που οι όροι nutraceuticals ή βιολειτουργικά τρόφιμα χρησιμοποιούνται ευρέως, δεν υπάρχει ομοφωνία ως προς τη σημασία τους. Έχουν προταθεί οι ακόλουθοι ορισμοί:
Nutraceuticals είναι τα προϊόντα που απομονώνονται από τρόφιμα και πωλούνται σε φαρμακευτική μορφή συχνά μη συσχετιζόμενη με τρόφιμο. Θεωρείται ότι αυτά τα προϊόντα βοηθούν τη φυσιολογική λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού και/ή μειώνουν την πιθανότητα χρόνιων παθήσεων.
Βιολειτουργικά τρόφιμα (functionalfoods) είναι τρόφιμα όμοια σε εμφάνιση με τα συνήθη τρόφιμα ή μπορεί να είναι τυπικά τρόφιμα τα οποία καταναλώνονται ως μέρος της συνήθους διατροφής, αλλά πέραν της βασικής διατροφικής τους χρησιμότητας βοηθούν τη φυσιολογική λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού και/ή μειώνουν την πιθανότητα χρόνιων παθήσεων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα βιολειτουργικού τροφίμου είναι τα προϊόντα τύπου BECEL. Η κατανάλωση τέτοιων προϊόντων έδειξε ότι μειώνει αποτελεσματικά το επίπεδο της χοληστερόλης.
Τα βιολειτουργικά τρόφιμα υπάρχουν πλέον παντού, από τις σελίδες των εφημερίδων και των περιοδικών μέχρι τους διαδρόμους των supermarket. Αυγά εμπλουτισμένα με ωμέγα-3, μαργαρίνη η οποία μειώνει τη χοληστερόλη, δημητριακά τα οποία περιέχουν πολυβιταμίνες. Επιπρόσθετα, υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία από χάπια, κρέμες και άλλα σκευάσματα τα οποία ισχυρίζονται ότι εξαλείφουν τον πόνο, δίνουν ενέργεια, απομακρύνουν τον καρκίνο κ.α.
Ο νέος κανονισμός για τους λεγόμενους ισχυρισμούς υγείας των βιολειτουργικών τροφίμων είναι σε ισχύ, και ετσι πρέπει ενα τρόφιμο να πληροί κάποιες προδιαγραφές για να έχει ισχυρισμό υγείας.
Η πρόκληση για τις Ελληνικές βιομηχανίες τροφίμων είναι μεγάλη, όπως και για τα πανεπιστημιακά τμήματα που ασχολούνται με την διατροφή, τη βιοχημεία, τη φαρμακευτική και την υγεία.