Συνέντευξη στη Μαρκέλλα Καζαμία
Γνώρισα τον Λεωνίδα Παπαδόπουλο με αφορμή το έργο του Σάμουελ Μπέκετ «Τέλος του Παιχνιδιού», το οποίο σκηνοθετεί και παίζεται στο Θέατρο “Τζένη Καρέζη” από αρχές Οκτώβρη, με τους Κώστα Καζάκο, Κωνσταντίνο Καζάκο, Γιώργο Μωρόγιαννη και Νίνα Γιαννίδη.
“Το τέλος είναι φυλακισμένο μέσ’ την αρχή” μας λέει ο Χαμ.
“Βάλτε το μυαλό σας να δουλέψει! Στη Γη βρισκόμαστε, δεν υπάρχει σωτηρία γι’ αυτό”.
Η γνωριμία μου με τον Μπέκετ έγινε όταν ήμουν φοιτήτρια στη Γαλλική Φιλολογία, διάβασα ένα έργο του και δεν τον ξέχασα ποτέ. Είδα μέσα στην απλή αλλά τόσο σύνθετη σε νόημα γραφή του όλη την τραγωδία του ανθρώπινου είδους. Αυτό που περιμένουμε, ο καθένας τον δικό του «θεό» αλλά συνήθως δεν έρχεται ποτέ, αν δεν κινήσουμε εμείς να πάμε να τον βρούμε.
Ίσως ο μεγάλος αυτός συγγραφέας να ήθελε να μας αφυπνίσει μέσα από τις εικόνες απελπισίας και ακινησίας που πρόβαλλε και με τις οποίες ταυτιζόμαστε όλοι σε κάποια ή αρκετές φάσεις της ζωής μας. Το “θέατρο του παραλόγου” δεν είναι καθόλου παράλογο. Το κατάλαβα μεγαλώνοντας και εξακολουθώ να λατρεύω τον Μπέκετ. Και χάρηκα που είδα μια παράσταση που όπως δημιουργήθηκε είναι σαν εκείνος να είναι ακόμα παρών και να μας παρακολουθεί με το περίεργο μηδίαμα του.
Όπως αναφέρει και ο Λεωνίδας Παπαδόπουλος στο σκηνοθετικό σημείωμα του: «Σε ένα άχρονο χρόνο και σε έναν άτοπο τόπο, το παιχνίδι του Μπέκετ δεν αναδεικνύει νικητές και ηττημένους αλλά δείχνει ξεκάθαρα την ευθύνη της απόφασης του ανθρώπου μπροστά στα διλήμματα της ζωής του, και είναι η ίδια αυτή ζωή, τα εκκατομύρια των στιγμών μας, που εμπεριέχουν την ελπίδα της ύπαρξής μας και την αξία του ταξιδιού προς την Ιθάκη»
Ευχαριστούμε για τις φωτογραφίες τον Γιάννη Πρίφτη (www.yiannispriftis.com)
Ο Λεωνίδας Παπαδόπουλος γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Είναι ηθοποιός και σκηνοθέτης αλλά παράλληλα και Υποψήφιος διδάκτωρ στο τμήμα Κλασικών Σπουδών του Kingʼs College University of London, με αντικείμενο έρευνας την αρχαία ελληνική τραγωδία. Ζει μόνιμα στο Λονδίνο.
Λεωνίδα, πώς είναι να καταπιάνεσαι σήμερα με ένα έργο του Μπέκετ που είναι τόσο ανθρώπινο αλλά ταυτόχρονα κρύβει τόσα πολλά επίπεδα ερμηνείας;
Ο Μπέκετ μέσα από την απλότητα του λόγου του και τη μηδενιστική υπαρξιακή γραφή του αναδεικνύει τον άνθρωπο στο επίκεντρο του κόσμου αντιμέτωπο με τις αγωνίες, τα πάθη και τις ανάγκες του για αγάπη, εξουσία και επιβίωση. Δουλέψαμε με στόχο να δημιουργήσουμε μια παράσταση καθαρή, πιστή στις σκηνικές οδηγίες και με επίκεντρο τον ηθοποιό που ούτως ή άλλως είναι η ύλη και η ψυχή κάθε θεατρικής παράστασης.
Πώς προέκυψε η επιλογή του συγκεκριμένου έργου και πόσες αναφορές γίνονται μέσα από το συγκεκριμένο κείμενο στη σύγχρονη πραγματικότητα που ζούμε;
Η επιλογή του κειμένου έγινε από τον Κώστα Καζάκο ο οποίος με κάλεσε και με μεγάλη χαρά αποδέχτηκα την τιμητική πρόσκληση να σκηνοθετήσω το Τέλος του παιχνιδιού. Ήταν μεγάλη χαρά και απόλαυση να βρίσκομαι στις πρόβες με τέσσερις εξαιρετικούς ανθρώπους και καλλιτέχνες, τον Κώστα Καζάκο, τον Κωνσταντίνο Καζάκο, τον Γιώργο Μωρόγιαννη και τη Νίνα Γιαννίδη. Η δημιουργία της παράστασης στάθηκε αφορμή για ένα μοναδικό ταξίδι εμπειριών, εκπλήξεων και σκληρής δουλειάς.
Τα πολλαπλά πεδία αναφορών καθιστούν το έργο ως μια πηγή προβληματισμού και σκέψης ικανής να αγγίξει το κοινό με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους. Μέσα από απλές λέξεις, επαναλήψεις κινήσεων και διαλόγων, ο σημερινός άνθρωπος ανακαλύπτει έναν κόσμο μέσα στον οποίον μπορεί να είναι ασφαλής ή εγκλωβισμένος και να αναζητά αντίστοιχα την παραμονή ή την ελευθερία του. Εξαρτάται με τη στάση ζωής, τα βιώματα και τις αλήθειες του καθενός μας. Και αυτό είναι το μεγαλείο ενός συγγραφέα που οι επιρροές του από την αρχαία ελληνική τραγωδία είναι εμφανείς στον τρόπο με τον οποίον διαπραγματεύεται τα μεγάλα ερωτήματα χωρίς πάντα να δίνει τις λύσεις, έστω κι δείχνει τους δρόμους που πρέπει να ακολουθήσουμε.
Πιστεύεις ότι οι σχέσεις που αναπτύσσουμε οι περισσότεροι σήμερα και πάντα είναι αυτές που περιγράφονται από τον Μπέκετ στο “Τέλος του Παιχνιδιού”; Ποιο θα μπορούσε να είναι το αισιόδοξο μήνυμα που δίνεται από τον συγγραφέα μέσα από την ωμή πραγματικότητα της γραφής του και το στοιχείο του «παραλόγου» της γενιάς του;
Ζούμε σε έναν κόσμο όπου οι σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων είναι σκληρές, απάνθρωπες, συχνά αδηφάγες. Ο κόσμος αγωνίζεται για επιβίωση, φως και συναίσθημα ενώ η κοινωνία επιβάλει εγκλωβισμό, προδοσία και ανταγωνισμό. Ωστόσο πίσω από τα παράθυρα ανοίγεται πάντα μια νέα πραγματικότητα και ο άνθρωπος πρέπει να έχει τη δύναμη να τη ζήσει. Παρά τις απώλειες, υπάρχει η ζωή, τα εκκατομύρια των στιγμών, που φτιάχνουν το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον μας, και ο άνθρωπος, όλοι εμείς, πρέπει να ανακαλύψουμε την ελπίδα, την αγάπη και τη συλλογικότητα προκειμένου να κάνουμε ένα ωραίο ταξίδι. Μέσα λοιπόν από ένα ‘παράλογο’ έργο και μέσα σε έναν ‘παράλογο’ κόσμο, πρέπει ο κόσμος να βρει τη φωτεινή πλευρά της ζωής.
Ζεις μόνιμα πλέον στο Λονδίνο. Είναι πιο εύκολο να είσαι μακριά από την Ελλάδα και τα προβλήματα της για να γίνεσαι πιο δημιουργικός;
Ζω στο Λονδίνο και η αγάπη για την Ελλάδα μεγαλώνει. Ωστόσο μπορείς να δεις τα πράγματα πιο αντικειμενικά, να συγκρίνεις και να προβληματιστείς. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει πάντα η άψογη οργάνωση, η αξιοκρατική αντίληψη και ο σεβασμός στη δουλειά του άλλου, συχνά η αναγνώριση και η αποδοχή. Το ίδιο μπορεί να συμβαίνει παντού και σε κάθε επάγγελμα, όμως η σκληρή δουλειά στο εξωτερικό συχνά αναγνωρίζεται, η επιτυχία επιβραβεύεται και αμοίβεται, όχι μόνο οικονομικά αλλά και ηθικά. Πιστεύω ότι η ψυχή του καλλιτέχνη δεν πρέπει να γνωρίζει σύνορα, παρόλα αυτά τα ταξίδια και οι σταθμοί παίζουν κυρίαρχο ρόλο στο δημιουργικό του πνεύμα, είτε πραγματοποιούνται κυριολεκτικά είτε νοερά.
Είσαι αισιόδοξος για τη δημιουργικότητα και άνθηση του ταλέντου νέων ανθρώπων όπως εσύ υπό τις σημερινές αντίξοες συνθήκες;
Αυτή η εποχή που βιώνουμε είναι μια δύσκολη εποχή, κυρίως για τους νέους που κληρονόμησαν έναν κόσμο παραλογισμού. Πιστεύω στη δύναμη του ανθρώπου, στη δημιουργικότητα και την αλήθεια όλων όσων κάνουν την τέχνη κομμάτι της καθημερινότητάς τους και φυσικά στους νέους. Υπάρχει εκεί ο ενθουσιασμός και η αγνότητα ενός ιδανικού κόσμου που αγωνίζονται να φτιάξουν. Και θα το πετύχουν!!!
Ποια είναι η αγαπημένη σου φράση από τα έργα του Μπέκετ;
«Αυτή θα είναι μια ευτυχισμένη μέρα. Άλλη μια ευτυχισμένη μέρα» από τις “Ευτυχισμένες Μέρες”.
