Σαν σήμερα στις 14 Ιουνίου 1986 πεθαίνει στη Γενεύη μια από τις σημαντικότερες λογοτεχνικές μορφές του 20 ου αιώνα : ο Jorge Luis Borges.
…και μαθαίνεις ότι αλήθεια μπορείς να αντέξεις..με κάθε αντίο μαθαινεις…
Ο Αχιλλέας Κυριακίδης, μεταφραστής του Μπόρχες στην Ελλάδα σημειώνει ότι ο Μπόρχες εκπροσωπεί επάξια τη λογοτεχνία που φιλοσοφεί και όχι τη φιλοσοφία που “λογοτεχνίζει”.
Είχε την ατυχία να ζήσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του τυφλός. Αυτό όμως δεν τον εμπόδισε να γίνει ένας από τους μεγαλύτερους αργεντινούς συγγραφείς. Με το να ζει στο σκοτάδι οι υπόλοιπες αισθήσεις του ήταν πιο ανεπτυγμένες. Αντιλαμβανόνταν την πραγματικότητα σε υπερθετικό βαθμό και μας τη μετέφερε μέσα από τα δικά του μάτια.
Ο ίδιος έλεγε :
«Η τυφλότητα είναι ένα δραστικό μέσον για να απαλλαγείς από τους καθρέφτες. Η τέχνη οφείλει να είναι σαν καθρέφτης που αντανακλά το ίδιο το πρόσωπό μας».
Ο Χρήστος Θηβαίος εμπνευσμένος από το ποιήμα του Μπόρχες “Περικοπές από ένα απόκρυφο ευαγγέλιο” έγραψε και ερμήνευσε το παρακάτω τραγούδι :
(απόσπασμα από το έν λόγω έργο)
26. Να αντιστέκεσαι στο κακό, αλλά χωρίς φόβο και χωρίς πάθος. Σ’ αυτόν που θα σου χτυπήσει το δεξί μάγουλο, μπορείς να του γυρίσεις και το άλλο, φτάνει να μην είναι ο φόβος που σ’ το γυρίζει.
27. Εγώ δε μιλώ ούτε για εκδίκηση, ούτε για συγγνώμη· η λησμονιά είναι η μόνη εκδίκηση και η μοναδική συγγνώμη.
28. Το να κάνεις καλό στον εχθρό σου, μπορεί να είναι πράξη δικαιοσύνης και δεν είναι δύσκολο: να τον αγαπάς όμως, δεν είναι πράξη ανθρώπου, αλλά πράξη αγγέλου.
29. Κάνοντας καλό στον εχθρό σου, έχεις βρει τον καλύτερο τρόπο να ικανοποιήσεις τη ματαιοδοξία σου.
30. Να μη μαζεύεις πλούτη εδώ στη γη, γιατί τα πλούτη γεννούν την απραξία, κι η απραξία τη θλίψη και την ανία.
31. Σκέψου ότι οι άλλοι είναι δίκαιοι, ή ότι θα μπορούσαν να είναι και πως, αν αυτό δεν ισχύει, το λάθος δεν είναι δικό σου
(Χόρχε Λουίς Μπόρχες, Ποιήματα, Μετάφραση, εισαγωγή, σχόλια Δημήτρης Καλοκύρης. Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα 2006).
Σε ηλικία μόλις 7 ετών συνέταξε στα ελληνικά μια σύνοψη της ελληνικής μυθολογίας ενώ σε ηλικία 8 ετών έγραψε και δημοσίευσε το πρώτο διήγημα του. Ένα χρόνο αργότερα μετέφρασε και δημοσίευσε το διήγημα του Οσκαρ Ουάιλντ τον “Ευτυχισμένο Πρίγκιπα”.
Ήταν αδιαμφισβήτητα το παιδί θαύμα.
Πολυπράγμων, πολυταξιδεμένος, κοσμοπολίτης και μεταφραστής πολλών μεγάλων συγγραφέων ο Μπόρχες άφησε το στίγμα του που κατάφερε να μας επηρεάζει και ο χρόνος δεν κατάφερε να σβήσει. Ο θάνατος του ήταν μεγάλη απώλεια για τον κόσμο της τέχνης και όχι μόνο.
Υμνος στη θάλασσα
(απόσπασμα)
Eναν ύμνο λαχτάρησα στη θάλασσα σε ρυθμούς απλωμένους σαν τις κραυγές των κυμάτων˙
στη θάλασσα όταν ο Ηλιος στα νερά της σαν κατακόκκινη σημαία κυματίζει˙
στη θάλασσα όταν φιλά τα χρυσαφένια στήθη των παρθένων ακτών που καρτερούν διψασμένες˙
στη θάλασσα καθώς ουρλιάζουν οι ορδές της κι εξακοντίζουν οι άνεμοι τις βλαστήμιες τους˙
όταν αστράφτει μέσα στ’ ατσάλινο νερό η λαμπερή και αιμόφυρτη σελήνη˙
στη θάλασσα όταν πάνω της διαχέει την απροσμέτρητη πίκρα του το Κύπελλο των Αστρων.
Σήμερα κατηφόρισα απ’ το βουνό στην κοιλάδα
κι απ’ την κοιλάδα στη θάλασσα.
Ο δρόμος τράβαγε μακρύς όσο κρατάει ένα φιλί.
Οι μυγδαλιές σκορπούσαν τις γαλανές σκιές των κορυφών τους πάνω στο μονοπάτι
και στην κορφή της κοιλάδας, ο ήλιος
τινάζει τις ολόχρυσες Γολκόνδες του στο γλαυκό σου δάσος: Θάλασσα!
Μητέρα, Αδελφή, Ερωμένη…!
Μπαίνω μες στους απέραντους κήπους των νερών σου και κολυμπώ μακριά από τη στεριά.
Τα κύματα έρχονται, με τους εύθραυστους θυσάνους των αφρών και χάνονται μες στη βουή.
Προς την ακτή.
Με τις κοκκινωπές βουνοκορφές της
με τα γεωμετρικά της σπίτια
με τις φοινικιές της, έρμαια του ανέμου
που τώρα έχουν γίνει πελιδνά και παράλογα σαν αποκρυσταλλωμένες
μνήμες!
Μετάφραση: Δημήτρης Καλοκύρης
*το απόσπασμα via
To 1981 ήταν υποψήφιος για το βραβείο Νόμπελ το οποίο τελικά κέρδισε ο Γκαρσία Μάρκες. Πήρε όμως το βραβείο Θερβάντες.
Κάθε ζωή διαμορφώνεται από μια μοναδική στιγμή, τη στιγμή που ο άνθρωπος συνειδητοποιεί, μια για πάντα, ποιος είναι
http://www.youtube.com/watch?v=zFKF0JhnyGc
Το 1986 εγκαθίσταται με τη Μαρία Κοδάμα, την τελευταία του σύντροφο στη Γενεύη. Κυκλοφορεί το τελευταίο του βιβλίο ” Οι συνωμότες”. Αφού τον Απρίλιο του ίδιου έτους παντρευτεί την Κοδάμα την καθιστά γενική του κληρονόμο. Πεθαίνει στις 14 Ιουνίου από καρκίνο του ύπατος.
Ένα μικρό απόσπασμα σε ένα αφιέρωμα για τη μνήμη του :
