Statesmen have known visions. And, not alone,
Artistic men prod dead men from their stone:
Some of us have heard the dead speak:
The dead are my obsession this week
(Geoffrey Hill – Άγγλος ποιητής – πέθανε 30 Ιουνίου 2016)
Η Esma Redzepova ήταν η βασίλισσα των τσιγγάνων, έφερε την μουσική των Ρομά στα ευρωπαϊκά σαλόνια και άφησε εποχή. Όσο άλλοι μιξοκλαίνε για κακομαθημένα πλουσιόπαιδα που έκαναν 5-6 χιτάκια, η Esma δεκαετίες ολόκληρες δούλευε και τραγουδούσε, συχνά χωρίς καν μικρόφωνο, σε χρόνια δύσκολα. Υιοθέτησε 47 παιδιά και έκανε πάνω από 23 χιλιάδες συναυλίες για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Πέθανε στις 11 Δεκεμβρίου 2016, την ίδια χρονιά που πέθανε και ο Juan Gabriel, παρόμοιο σύμβολο για την Νοτιοαμερικάνικη μουσική.
4 εκατομμύρια άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους να χειροκροτήσουν τον John Glenn. Σε μια εποχή που οι Ρώσσοι έδειχναν ανίκητοι στο διάστημα, ο μεγάλος σε ηλικία και σε ύψος αστροναύτης όμως τα κατάφερε. Λόγω βλάβης υπολόγισε μόνος του την τροχιά επιστροφής στη Γη και παρά το γεγονός ότι τα μηχανήματα έλεγαν ότι δεν δούλευε η προστασία θερμοκρασίας κατάφερε να προσθαλασσωθεί. Μπήκε στην πολιτική με προτροπή του Κένεντι και ο ίδιος ανακοίνωσε στα παιδιά του προέδρου την δολοφονία. Πολέμησε για το περιβάλλον και υποστήριξε την θεωρία της Εξέλιξης όταν ακόμα στις ΗΠΑ ήταν δύσκολο αυτό.
Τον ίδιο μήνα πέθαναν δυο μεγάλες ορειβάτισσες που πολέμησαν για τα γυναικεία δικαιώματα. Η Junko Tabei και η Valerie Hunter Gordon βρέθηκαν στις κορυφές του κόσμου με πάθος για το βουνό. Για να φτάσουν στο βουνό όμως έπρεπε πρώτα να βγούνε από την κουζίνα. Ο Τύπος τις χλεύαζε αλλά αυτές συνέχιζαν, όπως και την Phyllis Schlafly, πολέμιο του φεμινισμού που πέθανε το 2016 και τελικά έδειξε πως μια δυναμική γυναίκα μπορεί να πετύχει αλλαγές στους νόμους.
O Donald Henderson, διευθυντής του Διεθνή Οργανισμού Υγείας, νίκησε αρρώστιες που θέριζαν ως τότε και ο 
Luc Hoffmann, οικολόγος και ορνιθολόγος δώρισε δισεκατομμύρια ενώ ο ίδιος οδηγούσε ένα Fiat Panda. Πολέμησε για τα αγαπημένα του πουλιά κόντρα στον Φράνκο και τον Μάο άφοβα. Ο Jia Jinglong έφτιαξε αυτοσχέδια όπλα και σκότωσε για να βρει το δίκιο του σε μια χώρα άδικη. Πέθανε φέτος ο Ernst Neizvestny πολιτικοποιημένος καλλιτέχνης που πήγε κόντρα πολλές Ρωσικές δικτατορίες που συνδύασε την φιλοσοφία με την Τέχνη και την πολιτική και μας έδωσε το “δέντρο της ζωής”. Ο φιλόσοφος της Αριστεράς Hilary Putnam είχε το θάρρος να αλλάξει πολλές φορές θέση και κάθε φορά οι αναλύσεις και οι δικαιολογίες του έγραφαν εποχή.
Κλάφτε αν θέλετε κάτι δευτεράντζες ηθοποιούς που πέθαναν το 2016, εγώ θα θυμηθώ τον Ντάριο Φο και τον Andrzej Wajda που πέθαναν κι οι δυο τον περασμένο Οκτώβρη όπως και ο άλλος μεγάλος σκηνοθέτης, ο Michael Cimino . Ή τον Ιρλανδό Τσέχωφ, τον William Trevor. Έναν Οκτώβρη στον οποίο δέχτηκαν επιτέλους ότι πέθανε ο Raoul Wallenberg, ο σωτήρας των Εβραίων στον 2ο Π.Π. Είχε εξαφανιστεί 32 χρονών το 1945 αλλά κανένας δεν ήθελε να παραδεχτεί ότι τον είχαν σκοτώσει. Οι Ρώσσοι με βρώμικη φωλιά για όλα όσα είχαν κάνει και δεν είχαν κάνει για τους Εβραίους, οι Σύμμαχοι ομοίως. Αυτός σιωπηλά και με καθημερινό κίνδυνο της ζωής του έμπαινε στην κατεχόμενη από τους Ναζί Ουγγαρία και έσωζε χιλιάδες. Ανακηρύχτηκε επίσημος πολίτης πολλών χωρών έκτοτε, πολλοί δρόμοι ονομάστηκαν προς τιμή του από τους επιζώντες και τα παιδιά τους. Σαν την Jane Fawcett, την γυναίκα που βοήθησε να σπάσουν οι κωδικοί Enigma ή τον Elie Wiesel, τον ακούραστο χρονογράφο του Ολοκαυτώματος, όσο άσχημα πράγματα κι αν περιέγραφε στα βιβλία το πάντα ακολουθούσε ένα “κι όμως….” για να σου δώσει ελπίδα.
Μπορώ να συνεχίσω πολύ ακόμα έτσι. Αν ξέρατε όλους τους παραπάνω και παρόλα αυτά συνεχίζετε να θεωρείτε πιο σημαντικούς κάτι ποπ τραγουδιστές, προτείνω να googlάρετε τουλάχιστον τις βιογραφίες και να αναθεωρήσετε. Ζούμε σε μια αλαφροίσκιωτη εποχή και ίσως πρέπει να θυμόμαστε αυτούς που βοήθησαν για να είμαστε εμείς τώρα τόσο άνετοι να διατυμπανίζουμε στο Facebook ότι “κλάψαμε” που πέθανε ο κάθε παπάρας της σειράς. “Κι όμως…”
