Είτε είναι πριν την Eurovision, πριν το ντέρμπι της Κυριακής ή τώρα πριν τις εκλογές, συχνά αναφέρονται με νόημα σε συζητήσεις τα προγνωστικά των εταιρειών στοιχημάτων. Σαν να είναι αυτοί που ξέρουν καλύτερα από όλους. Είναι αλήθεια ότι σε πολλά περιβάλλοντα αυτό ισχύει. Εφόσον οι άνθρωποι που συμμετέχουν μεταφέρουν ενδεικτική πληροφόρηση. Είτε επειδή είναι ειδικοί, ή επειδή είναι αρκετά μεγάλος ο αριθμός τους. Στο ποδόσφαιρο, αποδεδειγμένα συμμετέχουν αρκετοί ποδοσφαιριστές και άνθρωποι του χώρου στο στοίχημα άμεσα ή έμμεσα. Συμμετέχουν πολλοί δημοσιογράφοι. Και “ψηφίζουν” με τα λεφτά τους εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι που ασχολούνται με το άθλημα. Στην πολιτική αυτό όμως δεν ισχύει.
Θα έπρεπε κάποιος (δημόσιος οργανισμός;) να κάνει κάτι αντίστοιχο για τα στοιχήματα. Πως άλλαζαν οι προβλέψεις και τι βγήκε τελικά. Κριτίκαρα τις δημοσκοπήσεις στην Ελλάδα κυρίως για τον τρόπο με τον οποίο “πουλάνε” αποτελέσματα με στημένες ερωτήσεις για να δημιουργήσουν θέματα για τα ΜΜΕ ή για εσωκομματικούς λόγους. Αλλά επιστημονικά στημένες δημοσκοπήσεις είναι αποδεδειγμένα αρκετά αποτελεσματικές στην πρόβλεψη αποτελεσμάτων. Λαμβάνουν υπόψη όλους τους παράγοντες που ξέρουμε και τους σταθμίζουν. (Πρέπει να παραδεχτώ σε αυτό το σημείο ότι ήμουν μέλος του Chartered Institute of Marketing αλλά αυτό δεν με προδιαθέτει ούτε υπερ ούτε κατά των δημοσκοπήσεων.)
Τα στοιχήματα είναι πλέον σημαντικός ρυθμιστικός παράγοντας και στον online κόσμο αφού αγοράζουν πετυχημένες ιστοσελίδες και επενδύουν εκατομμύρια. Πιο εντυπωσιακό το http://www.tradesports.com/ το οποίο βέβαια έκλεισε. Προσέφερε δυνατότητα στοιχήματος αν θα γίνει τρομοκρατικό χτύπημα που θα αναγκάσει την κυβέρνηση των ΗΠΑ να ανεβάσει τον δείκτη από κίτρινο σε κόκκινο συναγερμό ή πότε θα πιαστεί ο Οσάμα Μπιν Λάντεν. “Βέβαια” έκλεισε επειδή και τα στοιχήματα δεν μπορούν να φτάσουν σε τέτοιο σημείο αυτοαποκάλυψης. Αν στοιχηματίσω πολλά λεφτά ότι θα πέσει αύριο πυρηνική βόμβα στην Ακρόπολη και γίνει δεν είναι σίγουρο ότι θα με συλλάβουν μετά;!
Το ακραίο αυτό παράδειγμα αποδεικνύει ότι το ένα άκρο, δηλαδή ότι “οι bookies πάντα ξέρουν”, είναι αδύνατον να ισχύει. Αλλά συνήθως πέφτουν μέσα; Πρέπει να κατανοήσουμε λίγο αυτές τις εταιρείες για να το απαντήσουμε:
1. Η κύρια δουλειά τους είναι να ετοιμάζουν “προϊόντα” υπό την μορφή οτιδήποτε στο οποίο μπορούμε να στοιχηματίσουμε. Κάτι πιασάρικο, οτιδήποτε, κατά προτίμηση να φαίνεται ότι μπορείς εύκολα να το μαντέψεις. Άρα δεν υπάρχει έλεγχος στα ίδια τα ερωτήματα. Είναι ευκαιρία βελτίωσης αν το δούμε από την μεριά του δημοσίου καλού. Αντί για εθνικό λαχείο, θα μπορούσε το κράτος να παίζει στοιχήματα με κάποιο ερώτημα που να είναι ουσιαστικά και δημοψήφισμα.
2. Αν δεν παίζονται πολλά λεφτά, οι bookies δεν ασχολούνται ιδιαίτερα να βελτιώσουν τους αλγόρυθμούς τους. Μόνο όταν αυξηθεί ο κουμπαράς κάθονται να ασχοληθούν με τις πραγματικές πιθανότητες. Εξού και έχει πιο μεγάλο ενδιαφέρον να μάθουμε τους μηχανισμούς με τους οποίους θέτουν οι bookies τις πιθανότητες. Για παράδειγμα κατά πόσο λαμβάνουν υπόψη τις δημοσκοπήσεις που γίνονται στο διαδίκτυο; (Δείτε εδώ ένα ωραίο παράδειγμα.)
3. Καθότι δεν αποκαλύπτουν τις πηγές και τα νούμερά τους πουθενά, οι εταιρείες στοιχημάτων είναι εύκολο να επηρεαστούν. Μπορώ εγώ να ποντάρω (επώνυμα ή ανώνυμα σε πολλά μικρά στοιχήματα από άλλους) δέκα εκατομμύρια ευρώ αύριο και να αλλάξω δραστικά τα νούμερα που θα δίνουν μετά οι bookies! Θα πρότεινα νομοθετική ρύθμιση με την οποία να φαίνεται στο διαδίκτυο υποχρεωτικά για κάθε στοίχημα αναλυτικά η ημερομηνία και το μέγεθος κάθε στοιχήματος. (Έστω και ανώνυμα.)
Επίσης θα είχε ενδιαφέρον μετά η ανάλυση αυτών των δεδομένων. Δείτε ένα παράδειγμα από την εξαιρετική δουλειά που κάνει ο Simon Jackman σε αυτόν τον τομέα, πχ συνδυάζοντας γεωγραφικά δεδομένα:
Υπάρχει μια εγγενής κοινωνική αδικία σε κάθε μορφή τζόγου. Οι φτωχοί χάνουν! Όπως και στο καζίνο. Οι ελάχιστες εξαιρέσεις επιβεβαιώνουν τον κανόνα ότι όσοι έχουν περισσότερα λεφτά, βγάζουν και περισσότερα. Όσοι έχουν καλύτερη πληροφόρηση είναι συνήθως και αυτοί με τα περισσότερα λεφτά. Και ο κύκλος κλείνει έτσι.
Στο εξαιρετικό The Wisdom of Crowds του James Surowiecki ακόμα και αυτός ο ενθουσιώδης οπαδός της συλλογικής ευφυίας απομονώνει τους παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά τις πιθανότητες να λειτουργήσει σωστά:
Ομογενές δείγμα. Αν είναι παρόμοιοι σε αντιμετώπιση, τρόπο σκέψης και πρόσβασης στις πληροφορίες αυτοί που συμμετέχουν, όπως γίνεται συχνά στον τζόγο.
Κεντρικός έλεγχος. Αν κάποια κεντρική εξουσία μπορεί να αγνοήσει επιλεκτικά πληροφορίες, ο πιθανός πλούτος γνώσεων και απόψεών τους χάνεται.
Έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ ενδιαφερόμενων. Αν δεν ρέουν ελεύθερα οι χρήσιμες πληροφορίες και μάλιστα οι πληροφορίες που νιώθει ο κάθε άνθρωπος που χρειάζεται για να πάρει σωστή απόφαση.
Μιμητισμός. Όταν είναι εμφανείς κάποιες επιλογές και ξεκινάει μια αλυσίδα επηρεασμού. Όταν πχ μου λένε “Γκιουλέκας 1,2 – Μπουτάρης 5,5” και μετά καλούμε να αποφασίσω.
Συναίσθημα. Η πίεση από άλλους, η λογική της αγέλης και η κοινωνική υστερία είναι παραδείγματα τα οποία μπορούν κάλλιστα να ισχύσουν σε επίπεδο πολιτική πονταρίσματος.
H ηλεκτρονική μας εποχή προσφέρεται για πολλά καλά πράγματα. Αλλά με τίμια στατιστικά στοιχεία διαθέσιμα σε όλους. Σε μερικές περιπτώσεις (όπως με τους bookies) ιδιώτες συγκεντρώνουν δεδομένα τα οποία κακώς παραμένουν κρυφά. (Εφόσον μας επηρεάζουν όλους σημαντικά.) Σε αυτό το blog δείχνουμε πως απλά με έξυπνη ανάλυση δημόσιων δεδομένων (τις μεταδόσεις στα ΜΜΕ) μπορούμε με το Aino να βοηθήσουμε στην καλύτερη κατανόηση ενός φαινομένου. Με περισσότερα δεδομένα ένας ολόκληρος κόσμος από νέα πεδία μελετών θα προκύψουν για το καλό όλων.
Δείτε εδώ περί sentiment analysis, εδώ για το Google/Twitter ρεύμα προβλέψεων , εδώ για την ανάγκη της πολιτικής να “ακούει” κάπως τους πολίτες και εδώ τα βασικά περί impact και του τρόπου που λειτουργεί το Aino ως προς αυτό.
