Ισόβια ελληνική ανωριμότητα

“Δεν είμαι υπέρ της θανατικής ποινής αλλά για τους παιδεραστές…”  Είναι σαν το “δεν είμαι ρατσιστής αλλά…”  Άλλος κάνει εξαίρεση για βιαστές, άλλος για κατά συρροή δολοφόνους και άλλος για εμπρηστές.  Όλες οι περιπτώσεις όμως προδίδουν εξίσου έλλειψη επιχειρημάτων ή σταθερής ηθικής αντιμετώπισης.  Μόνη διαφορά της ισόβιας κάθειρξης από την θανατική ποινή είναι η ελπίδα ότι θα βγεις κάποτε.

Διάβασα (μέσω σχολίων στο Facebook) κι εγώ το άρθρο του Σωτήρη Ξενάκη στο Protagon σχετικά με τον Αχμέτ Βακάς και την Μυρτώ.   Και την ισόβια κάθειρξη.   Το άρθρο, και το σκεπτικό του δείχνει βαθιά δομικά προβλήματα στην κοινωνία μας.   Δεν αναφέρομαι στον τρόπο απονομής Δικαιοσύνης, την ταχύτητά της ή άλλα τέτοια προβλήματα.   Μιλάω για την έλλειψη κριτικής σκέψης.

Το τελείωμα του άρθρου είναι ενδεικτικό: “δεν αλλάζω γνώμη, όσες «ανθρωπιστικές» και δήθεν «φιλελεύθερες» απόψεις ακούσω ή διαβάσω…”  Αδιαλλαξία και το γνωστό τεχνητό δίπολο.  Ή συμφωνείς μαζί μου ή είσαι “φιλελεύθερος”, “αριστερός” ή κάτι σκεπτόμενο τελοσπάντων.   Είσαι από αυτούς τους ανθρώπους που δεν βλέπουν τον κόσμο άσπρο-μαύρο.  Το οποίο είναι κακό!

Ας βοηθήσω λοιπόν τους συμπολίτες μου, αυτούς που δεν είχαν debating society στο σχολείο, που δεν έχουν “φιλελεύθερες απόψεις”, να σκεφτούν κάπως πιο σφαιρικά το θέμα:

1. Είναι χειρότερη από την θανατική ποινή η ισόβια κάθειρξη;  Προφανώς τέτοιου είδους ισόβια δεσμά είναι για κοινωνίες που δεν έχουν θανατική ποινή.  “Αφού δεν μπορούμε να σε σκοτώσουμε, θα σε εξαφανίσουμε από τον κόσμο” είναι το σκεπτικό.

2. Αλλά δεν πάει αναλογικά.  5 χρόνια στην φυλακή είναι …μισό όσο άσχημα είναι τα 10;   Αν μείνεις φυλακή ως τα 70 σου και βγεις 15 χρόνια πριν πεθάνεις πόσο λιγότερο άσχημα είναι από την περίπτωση που πέθανες 85 χρονών στην φυλακή;

3. Λειτουργεί αποτρεπτικά;   Μπορεί κάποιος που ετοιμάζεται να κάνει ένα τέτοιο έγκλημα να σκεφτεί “κάτσε, αν με πιάσουν θα κάνω ισόβια πραγματικά ή μόνο 25 χρόνια τελικά;”   Προφανώς όχι!  Αυτό φαίνεται και από τα στατιστικά αλλά κυρίως από το είδος των εγκλημάτων για τα οποία μιλάμε.   Γιατί συνήθως οι εξάρσεις επιλεκτικών ακροδεξιών φρονημάτων είναι εναντίον βιαστών, παιδεραστών και μιας κατηγορίας δολοφόνων που δεν είναι …για οικονομικά εγκλήματα.   Οι άνθρωποι έχουν σοβαρά ψυχολογικά θέματα, δεν είναι πολύ πιθανό να κάθονται να σκέφτονται “πονηρά” πως θα την γλιτώσουν την ισόβια ποινή.

Είναι πάρα πολλά τα προβλήματα και μόνο όσοι δεν έχουν γνωρίσει καθόλου από κοντά τον τρόπο απονομής Δικαιοσύνης στην χώρα μας μπορούν να μιλάνε με σιγουριά.   Πόσο πιθανό είναι να καταδικαστεί ένας αθώος;  Πολύ ή και αρκετά.   Ακόμα και χωρίς πολιτικές παρεμβολές (που είναι συχνές, ειδικά σε ένα διεφθαρμένο κράτος) οι άνθρωποι κάνουν λάθη.   Οι καταθέσεις, ακόμα και χωρίς πρόθεση, είναι συχνά τελείως εσφαλμένες.   Ειδικά στα “απεχθή” εγκλήματα και ακόμα περισσότερο όταν έχουν επηρεάσει τα ΜΜΕ τον κόσμο.   Σχεδόν πάντα όσοι είναι στην καρέκλα του κατηγορούμενου δεν έχουν νομική ομάδα της προκοπής, ούτε τα χρήματα να αμυνθούν σωστά και να προβάλλουν τα δικά τους επιχειρήματα.   Φυσικό συνεπακόλουθο είναι να βλέπουμε την εφαρμογή της ισόβιας κάθειρξης περισσότερο σε κάποιες ομάδες ανθρώπων παρά σε άλλες.

Μπορώ να συνεχίσω με αντίστοιχα επιχειρήματα για πολλές παραγράφους ακόμα.  Αλλά το λυπηρό είναι ότι όλα θα σβηστούν ακαριαία στο μυαλό σας από ένα “ναι, αλλά κάποιος πρέπει να πληρώσει για αυτό που έπαθε το κοριτσάκι…”

Ο μόνος ίσως τρόπος άμυνας του Δικαίου είναι με αντίστοιχη αντιμετώπιση.  Δηλαδή συναισθηματική.   Δείτε ταινίες με παιδιά που κατά λάθος έκαναν κάτι και κατέληξαν ισόβια ή και θανατική ποινή.   15χρονα που έμειναν μια ζωή μέσα από ένα στιγμιαίο λάθος.  30άρηδες στους οποίους έστησαν παγίδες πολιτικοί αντίπαλοι, αφεντικά ή κάποιος με περισσότερη δύναμη και επαφές στην αστυνομία.   Δεν είναι σενάρια για ταινίες, αυτά γίνονται.   Διαβάστε για την ψυχολογία του θύματος.  Πως μπορεί οποιοσδήποτε από εμάς με λίγο ξύλο και την κατάλληλη ψυχολογική πίεση να υπογράψουμε χαρτιά στα οποία παραδεχόμαστε οτιδήποτε.

Το βασικό πρόβλημα με την ισόβια κάθειρξη είναι βέβαια πρακτικό.  Και δεν μιλάω μόνο για το τεράστιο κόστος.   Ούτε για το γεγονός ότι δεν δείχνει να μειώνει το έγκλημα συνολικά.  Τι θετικό προσφέρει στην κοινωνία;   προφανώς κάποιοι άνθρωποι, ιδιαίτερα διαταραγμένοι, δεν μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθεροι γιατί κινδυνεύουμε.   Πόσοι είναι αυτοί;   Σε ποια ηλικία ή ιατρική κατάσταση πλέον θα τους λυπηθούμε;   Όσοι ζητάτε έτσι εύκολα “πραγματικά ισόβια” και φωνάζετε “να ψοφήσει πίσω από τα κάγκελα” ουσιαστικά δεν κάνετε ένα δικαστήριο τώρα.   Παίρνετε μια απόφαση για κάθε φορά που οι συνθήκες αυτού του ανθρώπου αλλάζουν.

Και εδώ είναι το παράλογο της τοποθέτησης:  οι ίδιοι άνθρωποι που λένε ότι δεν εμπιστεύονται την Δικαιοσύνη γιατί “δεν είναι ισόβια, σε είκοσι χρόνια θα βγει” νιώθουν αρκετά σίγουροι από την Δικαιοσύνη ότι τον καταδίκασε ορθά!  Η υποκρισία της στάσης βέβαια φαίνεται όταν πάμε το άσπρο-μαύρο, ένα βήμα παραπέρα και ρωτήσουμε:  “αφού νιώθεις τόσο έντονα ότι πρέπει να τιμωρηθεί με ισόβια χωρίς την παραμικρή ελπίδα να έχει κάποια χαρά στην ζωή του αυτός ο άνθρωπος, θα ήσουν πρόθυμος να τον εκτελέσεις;”   Αφού φοβάσαι ότι μπορεί να αποδράσει ή να του δώσει χάρη κάποιος δικαστής σε 10-20 χρόνια, αφού είσαι τόσο σίγουρος ότι αξίζει να στερηθεί ουσιαστικά την ζωή του για ότι έκανε, αφού είσαι τόσο σίγουρος ότι έγιναν τα πράγματα έτσι όπως τα άκουσες στην τηλεόραση….τράβα την σκανδάλη Ελληνάρα μου…