Ανέβασα το άρθρο μου σχετικά με τις πολεμικές αποζημιώσεις που πλήρωσε η Ελλάδα το 1897 και έλαβα μεταξύ άλλων ένα σχόλιο από έναν φίλο μου στο Facebook που με έβαλε σε σκέψεις. Ξεκινούσε “σε εκνευριζει γιατι δεν ειναι να παιρνεις… Εαν ηταν να παιρνεις ισως το εβλεπες αλλιως.” Αν και ήρεμο, πολύ πιο πολιτισμένο μήνυμα από αυτά που διαβάζω συνήθως για το θέμα, με έβαλε σε σκέψεις. Συνήθως κάνω έρευνα πρώτα online και μετά διαβάζω βιβλία. Ξεκίνησα λοιπόν το κυβερνοκυνήγι πληροφοριών γιατί ο ίδιος φίλος τελείωνε ότι “Και goglaρω και ξανα googlaρω δεν βρισκω τιποτα που να λεει οτι το δανειο δεν αναγνωριζεται μετα απο πολεμο ή μετα απο 30-40-50-60 χρονια… εαν βρεις τιποτα σφυρα…”
E, λοιπόν από τα πρώτα που Googλαρα μου έβγαλε δεξιά την ακόλουθη διαφήμιση εταιρείας που φτιάχνει χάρτες:
Εκεί κάτω δεξιά. Πως να μην κάνεις κλικ από περιέργεια; Ακόμα και με τα πιο εθνικιστικά μου γυαλιά, δεν μπορώ να βρω ψεγάδια στην δουλειά αφού επιλέγει χοντρικά αιώνες και δεν μπαίνει σε λεπτομέρειες.
Από το 600 ως το 1600 ή ακόμα και το 1900. Τεράστιες αλλαγές στην Ευρώπη. Οι οποίες βέβαια δεν έγιναν με αγάπη και λουλούδια αλλά με πολέμους. Κυρίως στρατιωτικούς πολέμους. Αυτοκρατορίες ήρθαν και παρήλθαν. Λαοί εξαφανίστηκαν. Ξεχάστε λίγο την ελληνοκεντρική θεώρηση του σύμπαντος και ξεστραβωθείτε. Ένας άνθρωπος που ζούσε στην περιοχή που τώρα λέγεται Γερμανία, εκεί στο δάσος είχε την καλύβα του μια χαρά ο άνθρωπος πριν δυο χιλιάδες χρόνια. Αλλά πέρασαν από πάνω του βασιλιάδες και αυτοκράτορες. Αν ήταν και κάποιας άλλης ράτσας, Ρομά ή Εβραίος, μπορεί να εκτοπίστηκε και για άλλους λόγους, να γύρισε όλη την Ευρώπη.
Που τραβάμε την γραμμή;
Μια λογική αντιμετώπιση είναι τουλάχιστον να ορίσουμε την διάρκεια ζωής ενός ανθρώπου σαν το μέγιστο όριο. Πότε θα σταματήσουμε να ζητάμε από τους Γερμανούς πολεμικές αποζημιώσεις; Όταν δεν ζει κανένας που να ισχυρίζεται ότι τους είδε να κλέβουν τον Πικάσο που είχε ο πατέρας του στο σαλόνι. Γιατί η μνήμη να σφάζουν την μάνα του ή να κρεμάνε τον πατέρα του προφανώς δεν μετατρέπεται σε ευρώ, ούτε σε περιόδους κρίσης…
Και ας αφήσουμε το μακρινό παρελθόν. Εδώ δίπλα μας, ολοζώντανο παράδειγμα. Ο Κληρίδης είχε πει ότι η Κυπριακή σημαία είναι η καλύτερη στον κόσμο γιατί κανείς δεν θέλει να πεθάνει για αυτή. Μια χώρα με δυο λαούς….δανεικούς. Γιατί όσο η Κύπρος το παίζει Ελλάδα και το άλλο μισό το παίζει Τουρκία, το θέμα ήταν …εκτός έδρας. Δεν ήταν χώρα αυτή, δεν ήταν ανεξάρτητο νησί. Ήταν προτεκτοράτα (στο μυαλό μας). Και λογικό ήταν, όπως και με την Ευρώπη παλιότερα, να μην κλείνει η πληγή.
Οι πολιτικοί (φαντάζομαι κι από τις δυο πλευρές, αν και εγώ μόνο την ΕλληνοΚυπριακή άκουγα) έκαναν επί τρεις δεκαετίες το παιχνίδι που κάνουν σήμερα οι Ανεξάρτητοι Έλληνες. Τόνιζαν ότι η “δίκαιη και βιώσιμη λύση” ξεκινάει πρώτα από όλα με την επιστροφή των ιδιοκτησιών. Δηλαδή να εξαφανιστούν οι Τούρκοι και να πάρουμε πίσω τα σπίτια μας. Δηλαδή χώρος για διαπραγμάτευση μηδέν. Απεδώ οι υποσχέσεις ότι “θα ξαναπάρουμε την Παναγιά την Σουμελά” (ε, αντίστοιχη πιθανότητα έχει να γίνει πραγματικότητα!) και από την άλλη οι πολιτικοί τους φόβιζαν ότι “οι Έλληνες θα μας πάρουν τα σπίτια”. Από εδώ δεν τους δίνουμε τίτλους ιδιοκτησίας, από εκεί αρχίζουν και τα πουλάνε σε Άγγλους. Τράβα τώρα βγάλε άκρη!
Διαβάζω μια ανθρώπινη τέτοια ιστορία στο εξαιρετικό βιβλίο “WAGING WAR, MAKING PEACE: REPARATIONS AND HUMAN RIGHTS” – Barbara Rose Johnston, Susan Slyomovics:
” The house from which Meletis’s family fled is in a lower neighborhood of the town as the land flattens out toward the sea. This is the fertile land where few people lived but where many had orchards. The house itself was relatively new in 1974, a square, flat-roofed structure that now boasts aluminum shutters. It’s on a wide stretch of busy road, what was once the main road from Kyrenia to
the west, before the road near the sea was built. The house is now shared by two Turkish Cypriot brothers, one married who lives on the ground floor and the other still unmarried, who lives in a half-basement.
The first time I spoke to Meletis it was in the presence of one of his childhood friends, and the two had speculated on Lapithiotes’ attachment to the place. “Have you ever seen a place so beautiful?” his friend
asked. I had to admit that I hadn’t. “It’s the combination of mountain and sea,” Meletis added. I commented that the dramatic steepness of the mountain as it falls to the sea was also one explanation that some people had given me for the history of madness in the town. They laughed and
agreed that it was possible. “And it’s the light,” Meletis remarked in his quiet way. “The clarity of the light. I only realized it much later, when I was in London. The skies were so gray there, and I had to carry a compass to find my way.”
He had gone to London to go to a university and had planned to return to the town after graduating but was never able to do so, because his family was displaced. Before the war, they had grown lemons in their orchards, exporting them abroad. His mother’s health suffered as a result of the invasion, and he talks about how she refused to buy lemons afterward. “We are a family that’s exported millions of lemons, why should we go and pay for lemons now?” she would say. Meletis participated in some of the bicommunal workshops and so had Turkish Cypriot friends who would sometimes bring him lemons from Lapithos. He would give them to his mother. “She would never ear them,” he says, “She just wanted to keep them.”
Προς το τέλος του προηγούμενου αιώνα, οι Τουρκοκύπριοι είχαν εγκαταλείψει κάθε ελπίδα ότι θα βρεθεί λύση. Τι έκαναν λοιπόν. Έβγαλαν τίτλους ιδιοκτησίας για τα σπίτια που έμεναν τόσα χρόνια. Και άρχισαν να τα πουλάνε! Και ενώ Άγγλοι και Γερμανοί αγόραζαν μανιωδώς, οι Ελληνοκύπριοι έφτασαν το 2004 στο δημοψήφισμα. Μόλις βγήκε το αποτέλεσμα τι άρχισε; Οι μηνύσεις βέβαια! Γιατί και αυτοί εγκατέλειψαν την ελπίδα ότι θα βρεθεί λύση.
Στο μεταξύ βέβαια στις νέες ιδιοκτησίες μπορεί κάλλιστα ένας Άγγλος να επενδύσει τις οικονομίες μιας ζωής, να χτίσει ένα ξενοδοχείο σε πολλές ιδιοκτησίες μαζί…. να γίνει πιο πολύπλοκη η υπόθεση. Οι Τουρκοκύπριοι δεν κάθισαν με σταυρωμένα χέρια. Ανέσυραν ιστορικά στοιχεία από βακούφια και 
μέχρι και για το αεροδρόμιο της Λάρνακας βρήκαν τίτλους ιδιοκτησίας. (Που οδήγησαν στην σχετική μήνυση.) Οπότε αντί για μια άδικη και μη βιώσιμη λύση στο Κυπριακό από πολιτικούς έχουμε συρράξεις σε δικαστικό επίπεδο. Τιτίνα Λουιζίδου εσείς; Arif Mustafa εμείς! (Κερδισμένη δίκη Τουρκοκύπριου – πάνω από 5000 αντίστοιχες υποθέσεις περιμένουν την σειρά τους.)
Στην περίπτωση της Κύπρου, το μίσος που έθρεψαν οι πολιτικοί οδήγησε την χώρα στο φιάσκο του δημοψηφίσματος Ανάν. Και από την στιγμή που έγινε το δημοψήφισμα ο λαός πήρε το βάρος στα χέρια του.
Comments are closed.