Είναι Σάββατο. Αν πάω στο γήπεδο μπάσκετ να παίξω με τα παιδιά μου, έχουμε ένα πρακτικό πρόβλημα. Δίπλα παίζουν αγώνα ποδοσφαίρου. Παιδικό μεν πρωτάθλημα, φιλικός αγώνας αλλά οι κρετίνοι του ποδοσφαίρου είναι ίδιοι παντού. Βρίζουν σαν νταλικιέρηδες, από την Παναγία και τον Χριστό μέχρι την μητέρα και άλλους συγγενείς των αντιπάλων και του διαιτητή.
Οι κοινωνιολόγοι φαντάζομαι θα έχουν διάφορες θεωρίες περί κοινωνικής διαστρωμάτωσης. Το ποδόσφαιρο είναι το άθλημα του λαού, παίζεται και με κουκουνάρες στις φτωχογειτονιές και άλλα τέτοια συγκινητικά. Αλλά υπάρχει ένα πρακτικό πρόβλημα:
Οι κεφαλιές.
Φανταστείτε να σας έρχεται από την άλλη μεριά του γηπέδου μια καλά φουσκωμένη μπάλα. Με πολλά χιλιόμετρα την ώρα. Ένας λογικός άνθρωπος, το τελευταίο πράγμα που θα σκεφτόταν να κάνει θα ήταν να βάλει εκεί το κεφάλι του. Αλλά ζητάμε από μικρά παιδιά, ειδικά αν αρχίσουν προπονήσεις από μικρά, να το κάνουν κατά συρροή!
“Ηeading is associated with abnormal white matter microstructure and with poorer neurocognitive performance” κατέληξε μια επιστημονική έρευνα στο θέμα. Κατά μέσο όρο, στο ερασιτεχνικό ποδόσφαιρο, οι παίχτες κάνουν 6-12 κεφαλιές με μπάλες που τους έρχονται με 80χλμ/ώρα ή και παραπάνω. Στις προπονήσεις είναι ακόμα χειρότερα τα πράγματα αφού καλούνται να κάνουν απανωτές κεφαλιές. Το πρόβλημα δεν είναι η διάσειση για την οποία ακούμε όταν κοπανήσουν δυο παίχτες ή πέσει κάποιος στο δοκάρι. Το πρόβλημα είναι ότι με τα απανωτά χτυπήματα στο κεφάλι παθαίνει ζημιά συσσωρευτικά ο εγκέφαλος. Είναι πολυπαραγοντικός ο τρόπος που αντιδράει το ανθρώπινο σώμα αφού παίζουν ρόλο οι μυς (πχ του λαιμού), η ενυδάτωση, το φύλο, η ηλικία και βέβαια τα χτυπήματα δεν είναι πάντα ακριβώς ίδια.
Το θέμα είναι δύσκολο να μελετηθεί επιστημονικά βέβαια. Μερικοί κοιτάνε τους εγκεφάλους νεκρών ποδοσφαιριστών (συνήθως μικρής ηλικίας). Άλλοι εντοπίζουν διαφορές μεταξύ ανθρώπων που ασχολούνται με διαφορετικά αθλήματα αλλά επικεντρώνονται συνήθως σε πρωταθλητές. (Για να είναι πιο έντονες οι διαφορές.) Πράγματι οι ποδοσφαιριστές έχουν πολύ μεγαλύτερες ζημιές στον εγκέφαλο από τους κολυμβητές. Αλλά είναι εξαιρετικά δύσκολο να αποδειχθεί πως ακριβώς γίνεται η ζημιά. Ο εγκέφαλός μας είναι πολύτιμος, εξού και τον έχουμε προστατευμένο από κόκαλο. Έχει μηχανισμούς για να αντιμετωπίσει τα χτυπήματα αλλά σίγουρα έχει τα όριά του. Ένα παιδί που θέλει να βελτιωθεί και περνάει ώρες προπονώντας τις κεφαλιές του δύσκολα όμως θα ξέρει πότε να σταματήσει.
Είναι μια ακόμα περίπτωση υπερβολικής παράνοιας γονέων; Δεν νομίζω. Μπορεί τα επιστημονικά δεδομένα να μην είναι ακόμα ολοκληρωμένα καθότι μόλις άρχισαν να το ψάχνουν ουσιαστικά, αλλά από την άλλη δεν υπάρχει λόγος τα παιδιά στις προπονήσεις να μην εξασκούνται με μαλακές μπάλες. Σίγουρα πριν την ηλικία των 14 χρονών οι εγκέφαλοι είναι πιο ευάλωτοι στα χτυπήματα αφού δεν έχουν αναπτύξει πλήρως ακόμα τα προστατευτικά υλικά. Είναι ουσιαστικά ένα δυσανάλογα μεγάλο κεφάλι με πολύ άδειο χώρο.
Ε, αν πάει για επαγγελματίας ποδοσφαιριστής, μπορεί να παραμείνει αυτός ο άδειος χώρος. ; )
