Περίμενα να μου στείλει κάποια φίλη αυτό το “meme” περί των Δέκα Βιβλίων που βλέπω να κυκλοφορεί στο ΦΒ τελευταία. Απεδείχθησαν όλες παλιοτεμπέλες. Το αρπάζω μόνος μου λοιπόν.
Αρχίζω προειδοποιώντας τους/τις ανυποψίαστους ότι ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΣΚΟΤΩΝΟΥΝ. Όσα περισσότερα διαβάζεις, τόσο μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχεις! Δεν θα μπω σε λεπτομέρειες, αλλά θέλω να το λάβετε σοβαρά υπόψη σας αυτό. Ένας παλιός συμφοιτητής μου που δεν το πίστεψε, βλέπει τώρα τα ραδίκια ανάποδα. Ένας άλλος, ψηφίζει κόμμα της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς. Κανονίστε.
Τα δέκα βιβλία που με κατέστρεψαν λοιπόν. Ή περίπου.
1. Κάρολος Ντίκενς Ιστορία Δύο Πόλεων. Πρέπει να’ταν το πρώτο κανονικό λογοτεχνικό που διάβασα, γύρω στα δέκα ήμουν. Κόλαση. Είχε και γκιλοτίνα, και κομμένα κεφάλια, ό,τι πρέπει για αθώο παιδάκι. Αξέχαστο (αν και δεν σώζεται στη βιβλιοθήκη μου, κάποιος το “δανείστηκε”). Σας τα’λεγα: σκοτώνουν.
2. Αλέξανδρος Δουμάς, πατήρ Οι Τρεις Σωματοφύλακες. Το καλύτερο μυθιστόρημα για ένα ενδεκάχρονο που δεν γουστάρει ποδόσφαιρα και τέτοια αλλά τη βρίσκει με ιστορία, περιπέτειες και γκομενικά: έχει απ’ όλα. Το είχα αγοράσει μόνος μου, με το χαρτζιλίκι μου, σε μικρούς τόμους ΒΙΠΕΡ προς 14 δραχμές τον ένα. Πρέπει να το’χω διαβάσει πάνω από είκοσι φορές. Διασώζεται σε πονεμένη κατάσταση. Πιστεύω εξαιτίας αυτού του βιβλίου κατέληξα να μου αρέσουν τα role-playing games (WoW λ.χ.) και τα γαλλικά κρασιά. Ίσως κι η μουσική μπαρόκ.
3. Έριχ Καίστνερ Ο Αιμίλιος και οι Ντετέκτιβ. Μου το χάρισε ο συμμαθητής μου, Ξενοφών Ρούσσης, όταν τελειώσαμε το δημοτικό (κι έχω να τον δω από τότε). Το πρώτο μου αστυνομικόμυθιστόρημα, εφηβικό, αντίστοιχο του πιο σύγχρονου Σκύλου τα Μεσάνυχτα. Εξ αιτίας αυτού του βιβλίου έπεσα λίγο αργότερα με τα μούτρα στο λαγούμι με τους Κόναν Ντόυλ, Αγκάθα Κρίστι, Ντάσιελ Χάμετ, Ερλ Στάνλεϊ Γκάρντερ, Ρέημοντ Τσάντλερ κλπ –κι ακόμα δεν έχω βγει από κει μέσα!
4. Αντώνης Βουσβούνης Προμήνυμα. Ένα σπάνιο βιβλίο, μάλλον άγνωστο στους πολλούς, που ένας θεός ξέρει πώς βρέθηκε στην (ιστορικού προσανατολισμού) βιβλιοθήκη του πατέρα μου. Εξαιρετικό. Όλα όσα χρειάζεται για ν’ αρχίσει να φαντάζεται το σεξ ένας δεκατετράχρονος. Μετά το Προμήνυμα, καμιά ξαδέρφη ή θεία δεν ήταν πια αυτό που έδειχνε.
5. Μιχαήλ Μπουλγκάκωφ Ο Μαιτρ και η Μαργαρίτα. Ζήτημα να’μουν δεκατεσσάρων, το πολύ δεκαπέντε. Αν θυμάμαι καλά, εκδόθηκε λίγο μετά το Μια Ημέρα στη Ζωή του Ιβάν Ντενίσοβιτς,του Σολζενίτσιν, που είχα επίσης διαβάσει. Ε, με τον Μαιτρ συγκλονίστηκα. Αν θα κράταγα ένα μόνο βιβλίο (για το ερημονήσι, το μοναστήρι, το ταξίδι στο διάστημα), θα ήταν σίγουρα αυτό. Δεν ξέρω τι κατάλαβα την πρώτη φορά, αλλά έχω διαβάσει αυτό το βιβλίο πολλές φορές, σε διάφορες γλώσσες και μεταφράσεις και εκδόσεις και ηλικίες και φάσεις της ζωής μου. Κάθε φορά ανακαλύπτω κάτι καινούργιο και κάτι χρήσιμο. Ευθύνεται για το χιούμορ μου, για τη στάση μου απέναντι στη θρησκεία, την εκκλησία, την ποίηση, τον ολοκληρωτισμό, τον διάβολο, το φανταστικό, το απρόβλεπτο, την αστρολογία, τα πάρτι, τα ακριβά εστιατόρια, το θάνατο, τη φιλοσοφία. Μόνο για το σεξ δεν μου είπε πολλά – να τα λέμε κι αυτά.
6. Μπόρις Βιάν Φθινόπωρο στο Πεκίνο. Το βιβλίο αυτό σηματοδοτεί το “πέρασμα” σε μεγάλους εκδοτικούς (Εξάντας) και τις ατέλειωτες ώρες που περνούσα(με) στου Ραγιά, στην Τσιμισκή, χαζεύοντας εξώφυλλα πριν καταλήξουμε για παγωτό στην “Ωραία”… Θυμάμαι πόσο σημαντικό το ένοιωθα το συγκεκριμένο ώστε αρνιόμουν πεισματικά να το δανείσω σε οποιονδήποτε. Εξαιτίας του πείσματος αυτού, κανένας από τους τότε φίλους μου δεν διάβασε Βιάν. Καλά να πάθουν. Ο Βιάν έγινε ένας απ’ τους τοπ-αγαπημένους μου και πρέπει να έχω διαβάσει όλα του τα βιβλία, απ’ το Θα φτύσω στους τάφους σας μέχρι το Κόκκινο Χορτάρι.Ευθύνεται για όλα τα παράδοξα και φανταστικά στοιχεία που χρησιμοποιώ στην καθημερινή μου ζωή, για την αγάπη μου για τη τζαζ και για τον τρόπο που οδηγώ αυτοκίνητο.
7. Ραιημόν Κενώ Ασκήσεις Ύφους. Από τον Βιάν πολύ φυσιολογικά πέρασα στον Κενώ, τα μυθιστορήματα του οποίου διάβαζα ταυτόχρονα με αυτά του Στάινμπεκ και του Χέμινγουέη. Απορώ σήμερα πώς κατάφερνα να γοητεύομαι εξίσου και με τους τρεις! Έπρεπε όμως να φτάσω στις Ασκήσεις Ύφους για να εκτιμήσω τον Κενώ πάρα, πάρα πολύ. Ευθύνεται για τις καλές μου επιδόσεις στα τμήματα μάρκετιγκ όπου δούλεψα (δελτία τύπου και άλλα τέτοια) αλλά και για το ότι μπορώ να γράψω χρησιμοποιώντας γυναικεία περσόνα.
8. Έρνεστ Χέμινγουέη Ο Ήλιος Ανατέλει Ξανά. Αν όλοι οι προηγούμενοι συγγραφείς με “δίδαξαν” περιεχόμενο (content), ο Χέμινγουέη μου καθόρισε το ύφος, το “στυλ”. Και βεβαίως ωραιότατος ο Αποχαιρετισμός στα Όπλα και η Καμπάνα, αλλά Ο Ήλιος περιέχει ταξίδια, ταυρομαχίες και την “μοιραία γυναίκα” και θυμίζει λίγο και Το Φεγγάρι κι ο Υπόνομος του Σώμερσετ Μωμ της πρώιμης εφηβείας μου και ήρθε κι έδεσε. Απο κει και πέρα ήξερα τι με περίμενε με τις γυναίκες.
9. Ανδρέας Εμπειρίκος Ο Μεγάλος Ανατολικός. Αν και (τ’ομολογώ!) έχω διαβάσει μόνο το μισό έργο (τους τέσσερεις πρώτους τόμους), σίγουρα περιλαμβάνεται στη δεκάδα. Σε συνδυασμό με όλα τα προηγούμενα παρείχε μια τεράστια απενοχοποίηση όσον αφορά τα non-mainstream σεξουαλικά “θέματα”. ‘Ισως να βοήθησε λίγο και στην διαμόρφωση της “γκαρνταρόμπας” μου. Δεν έχω πάει ποτέ μου κρουαζιέρα, σίγουρα όμως θα το κάνω κάποια στιγμή. Ελπίζω να προλάβω.
10. Max Frisch Mein Name sei Gantenbein/The Wilderness of Mirrors/I’m not Stiller. Η δεκάδα κλείνει μ’ ένα βιβλίο που γράφτηκε από Ελβετό στα γερμανικά, εγώ το διάβασα στα αγγλικά -γλώσσα στην οποία έχει μεταφραστεί με δύο εντελώς διαφορετικούς τίτλους. Αυτό και μόνο δείχνει πόσο ιδιόρρυθμο βιβλίο είναι. Αμφιταλαντεύτηκα λίγο μεταξύ αυτού και του Αν μια Νύχτα του Χειμώνα, ένας Ταξιδιώτης του Καλβίνο, αλλά τελικά νομίζω πως όταν έπιασα τον Καλβίνο στα χέρια μου είχε τελειώσει ήδη η “διαμόρφωση” μου και τον αντιμετώπισα σαν ένα τεράστιο τεχνίτη, τσιμπώντας κάποιες απ’ τις μεθόδους του. Ο Φρις μου έδωσε μάλλον την τελευταία ευκαιρία να προσθέσω έναν άλλο τρόπο θεώρησης μιας απ’ τις “πραγματικότητες” εντός των οποίων ζούμε. Χρουμφ.
Ξαναβλέποντας τη Δεκάδα πριν την δημοσιεύσω, αναρωτιέμαι αν επιτρέπεται να απουσιάζει ο Ιούλιος Βερν, τα κόκκινα τομίδια του οποίου (Εκδόσεις Αγκύρας;) “στόλιζαν” επί χρόνια το παιδικό κι εφηβικό μου δωμάτιο. Επιτρέπεται. Ο Βερν με προετοίμασε για όλα τα βιβλία που ακολούθησαν και παρείχε το υπόβαθρο ώστε, αν και των κοινωνικών επιστημών, να φτάσω ν’ ασχολούμαι και επαγγελματικά με την τεχνολογία και τα digital και όλα τα σχετικά. Ήμουν όμως πολύ μικρός τότε για να δεχθώ ότι “μου άλλαξε τη ζωή”. Κι αυτό είναι κάτι που ήθελα να σχολιάσω σε πολλές άλλες λίστες που διαβάζω: βρίσκω εξαιρετικά απίθανο να έχει “αλλάξει” τη ζωή οποιουδήποτε βιβλίο που ο/η εν λόγω διάβασε μετά τα εικοσιπέντε. Μπορεί όμως ο κόσμος να αρχίζει το διάβασμα αργότερα (από μένα). Ή να “έκλεισα ως γυναίκα” πολύ νωρίς.